Obsidian: İkinci Beyin Oluşturma Sanatı
Obsidian’ın gücünü keşfet; Kişisel bilgi yönetiminin sınırlarını zorla! İkinci bir beyin yarat ve bilgi akışını doruk noktasına çıkar.
Obsidian ile Yolculuk Başlasın
Building a Second Brain metodolojisi ile tanıştıktan sonra kendi sistemimi yeniden sorguladım. Not alma sistemim nasıl? Gerçekten bir sisteme sahip miyim? Not içeriğim ne tür bir kullanıcı profiline uyuyor?
BASB yöntemini duyuran Tiago Forte bu yöntemi bir Evernote kullanıcısı olarak tasarlamıştı. İlginç olan durum ise ben de uzun yıllardır Evernote kullanıyordum ancak bu ortam benim için bir türlü İkinci Beyin olamadı. :)
Sorunum, hem kişisel bilgi yönetim sistemimin tutarsız ve yetersiz oluşu hem de Evernote uygulamasının içerik yönetim sistemleri değişimine ayak uyduramaması idi.
Bu arada, Notion uygulamasını da paralel olarak denedim. Evernote, Notion ve Obsidian arasında gidip geldim ama son kararım Obsidian oldu.
Standart bir tanıtım yazısı yerine sana Obsidian’ın benim gözümden genel özelliklerinde bahsedeceğim.
Başlangıç noktası: İlk Obsidian Kasanı Oluştur
Öncelikle bütün bilgi ortamının saklanacağı bir Kasa açman gerekli. Birden fazla Kasa da kullanabilirsin. Sınır yok.
İlk Obsidian Kasası’nı açtığımda tam olarak nasıl ilerleyeceğimi anlayamamıştım. Öncesinde tabi ki bloglardan ve Youtube videolarından bilgi aldım. Ancak ilk açılışta oldukça sade bir ekran ile karşılaşıyorsun.
Birçok uygulamada ilk kullanım esnasında yönergeler ve ipuçları bulunuyor. Her tıklamada açılan pencereler, o işlem hakkında bilgi veriyor. Obsidian açılışında bunlar yok; “Hoşgeldiniz” notu ve etrafta bulunan birkaç simge sadece.
Ben uygulamayı İngilizce kullanıyorum. Ancak Türkçe arayüz çevirisi de fena değil. Çeviriler gönüllüler tarafından yapılıyor.
Bu noktadan sonra keşfedilmeye hazır bir arayüz seni bekliyor.
Obsidian ile Yerel Depolama ve Dosya Güvenliği
Obsidian dosyaları tamamen senin bilgisayarında saklanıyor. Yeni bir kasa oluşturduğunda fark ettiğin üzere yeni kasan için bir dizin istemişti. İşte tüm dosyaların sadece burada olacak.
Sadece sana özel.
Obsidian üzerinde oluşturduğun dosya sistemi nasıl ise bilgisayarındaki dosyalar da aynı düzende oluşturuluyor.
Klasik olarak hemen yeni bir klasör dizilimi oluşturarak da devam edebilirsin ya da başka bir uygulama kullanıyorsan, oradan notlarını Obsidian’a aktarabilirsin.
Yedekleme için Obsidian Sync kullanılabilir ancak ben bunu pahalı buluyorum. Dropbox, Google Drive, OneDrive gibi popüler araçlar kullanarak da (ücretsiz) anlık eşitleme yapman mümkün. Yedekleme uygulaması kullanım riski tamamen sana kalmış.
Notlarını cep telefonunda ya da tablet üzerinde de görmek istiyorsan bir şekilde eşitleme yapman şart. Ben Dropbox üzerine çift yönlü yedekleme yapabilen Dropsync kullanıyorum, gayet güzel çalışıyor.
Obsidian Sync ayrıca takımınla kasa paylaşıp birlikte çalışmana da olanak sağlıyor. Belli bir kişi sayısı ve disk kapasitesine kadar ücretsiz bir sürümü olsaydı daha popüler olabilirdi. Bu açıdan bireysel kullanım daha yaygın.
Obsidian ve Markdown İlişkisi: Temellerden İleriye
Markdown, Obsidian öncesinde sürekli karşıma çıkardı ama hiç notlarımda sözdizimi olarak kullanmamıştım. Başlangıçta biraz garipsedim ama sonra alıştım.
Son yapılan görsel değişiklikler ile yazdığın notun bir Markdown dosyası olup olmadığını anlamıyorsun zaten. Birkaç eklenti desteği ile de yazım arayüzü daha kullanışlı hale gelebiliyor.
Neden Markdown?
Basitlik: Markdown sözdizimi çok basit bir yapıya sahip. Kolay öğrenilebilir ve makina tarafından kolay okunabilir.
Erişilebilirlik: Markdown formatında kaydedilmiş bir dosyayı Visual Studio Code, Notepad+ ya da benzeri bir uygulama ile açıp düzenlemen de mümkün.
Taşınabilirlik: Bu dosya formatındaki içeriği neredeyse her yere aktarabilirsin. Hiçbir özelleştirilmiş uygulamaya ihtiyacın yok. Bu da notlarını geleceğe dönük olarak koruma altına alıyor.
Uygulamanın ötesinde dosyanın önemine ithafen Obsidian CEO’su Steph Ango’nun sözleri:
“File over App” bir felsefedir: Kalıcı dijital eserler yaratmak istiyorsanız, bunlar kontrol edebileceğiniz dosyalar olmalı, geri alınması ve okunması kolay formatlarda olmalıdır. Size bu özgürlüğü veren araçları kullanın.
File over app, araç üreticilerine bir çağrıdır: tüm yazılımların geçici olduğunu kabul edin ve insanlara verileri üzerinde sahiplik verin.
Obsidian Canvas: Düşüncelerini Görselleştir
Canvas, Obsidian içerisindeki Markdown dosyalarından farklı tek format.
Canvas, Obsidian içindeki not alma deneyimini farklı bir görsel boyuta taşıyor. Her türlü notunu, kartlarını, dijital medyanı, Web sayfalarını, videoları Canvas içine yerleştirebilirsin.
Obsidian Canvas, düşüncelerinin dinamik bir manzaraya dönüştüğü, bilgi ve yaratıcılığının görsel bir senfoniye evrildiği bir alan.
Canvas’ı hangi durumlarda daha çok kullanıyorum?
Bir konunun hangi yönlere akabileceğini gösteren zihin haritalarının oluşturulmasında büyük yardımcı.
Projelerimin planlamasını yapmak ve yönetmek için duruma geniş açıdan bakmamı sağlıyor.
Katıldığım eğitimlerdeki bilgi sağanağını haritalandırıyorum.
Yazılarımda içeriği kuş bakışı görebiliyorum.
Yazılara ekleyebildiğimiz “Property”, Canvas için de olabilseydi güzel olurdu. İlerleyen zamanda belki bu özellik de gelir.
Canvas, esnek yapısıyla karmaşık konuları basitleştirmeye ve yönetmeye yarayan müthiş bir beyaz tahta arayüzü.
Bağlantıların Gücü: Geri Bağlantılar ve Grafik Görünümü
Notları birbirleri içinde bağlantılandırma yöntemi Obsidian’ı öne çıkaran özelliklerden biri. Bu işte de çok başarılı.
Yazarken, o konu ile ilgili diğer notların karşıma çıkması bende bir katalizör etkisi yaratıyor. Bu konuları, kişileri, yöntemi ya da uygulamayı doğrudan çalışmakta olduğum nota bağlayarak tekil notlardan kendi bilgi ağımı örüyorum.
Çift yönlü notların görünümü bir nevi Vikipedi aslında. Tek farkı Obsidian sana özel.
Ayrıca her not bağlantılarının görülebildiği bir grafik de mevcut. Grafik içinde her not bir düğüm, aralarındaki oklar da birbirleri ile nasıl bağlandığını gösteriyor.
Çalışma Alanını Kişiselleştir: Temalar, Yerleşimler ve Simgeler
Görsel özelleştirme yapabilmeyi kim istemez ki? Neredeyse her uygulama için koyu tema kullanıyorum. Bunun için de onlarca tema mevcut.
Favori temam Minimal. Minimal Theme Settings ve Style Settings eklentileri ile görsel her elementi özelleştirebilmek mümkün:
Ekranda görülen bütün simgelerin yeri değiştirilebilir.
Sağ ve sol yan menüler odaklanabilmek için kapanabiliyor.
Notlar yan menülere sabit olarak eklenebilir.
Ayrıca notlar ekranda sürükle bırak tekniği ile herhangi bir düzende görülebilir.
Belli bir amaç için düzenlenmiş ekran tasarımı, açık notlar, yan menü pozisyonları ayrı bir Çalışma Alanı olarak kaydedilebilir. Belli başlı projeler için bu oldukça kullanışlı.
Obsidian Topluluğu ve Eklentiler
Obsidian’ın ana özellikleri, ana eklentiler ve topluluk eklentileri olmak üzere iki koldan zenginleştirilebiliyor. Özellikle topluluk eklentileri, kullanılabilirliği ve olasılıkları zirveye taşıyor.
Topluluğun oluşturduğu eklenti sayısı 1500'ü geçmiş durumda. En çok kullanılan topluluk eklentilerinden bazıları:
Dataview: Dosya özelliklerini kullanarak dinamik liste, tablo, görev ve takvim görünümleri oluşturabilirsin. Dijital bahçeni bir veritabanı şeklinde görmek istiyorsan bu eklentiyi kullanmalısın. Çok ileri seviye sonuçlar elde edilebiliyor.
Templater: Başka bir ileri seviye eklenti. Oldukça gelişmiş not şablonları oluşturulabiliyor. Benzer notlar arasında standartlaşma sağlıyor. Özelleştirilebilir olması açısından da benzersiz.
Tasks: Görev yönetimini doğrudan Obsidian içinde yapabilirsin.
Calendar: Bazen takvim özelliğinin bir eklenti olduğunu unutuyorum. Olmazsa olmaz.
Projects: Proje yönetimi için oldukça faydalı. Dosya özelliklerini kullanarak kanban tabloları, listeler, takvimler ya da galeriler oluşturulabiliyor.
Exalidraw: İleri seviye beyaz tahta aracı.
QuickAdd: Kasana en hızlı şekilde bir not ya da içerik eklemene yarıyor. Zaman kazandırıcı başka bir eklenti.
Iconize: Tüm dizinlere ve dosyalara simge ekleyebilirsin. Emojilerden daha kullanışlı.
Obsidian’ı değerlendirirken, diğer uygulamalarla karşılaştırırken eklentileri göz ardı etmek yanlış. Obsidian, topluluk eklentileri ile bir bütün.
Obsidian Discord Topluluğu’na mutlaka katıl. Burada her türlü sorunu sorabilirsin. Diğerlerinin sorularından ve paylaşımlarından fikirler alman da mümkün. Örnek iş akışları ve kullanıcı senaryoları da faydalanabileceğin diğer konular arasında.
Obsidian Hangi Kullanıcı Grupları için Daha Uygun?
Belli bir kullanıcı sınırlandırması yapmak gerçekten zor. Özelleştirme yapmayı seven, fikirleri arasında bağlantılar kurmak isteyen ve notlarını görselleştirmek isteyenler için daha uygun. Böyle bir akışa göre en uygun kullanıcı grupları:
Öğrenciler & Akademisyenler
Yazarlar
İçerik üreticileri
Serbest çalışanlar
Takımlar da birlikte çalışabilir ancak bu konuda henüz olgunlaşmamış durumda olduğunu düşünüyorum. Takım olarak çalışabilme özelliklerinin ve eklentilerinin hala gelişmeye ihtiyacı var.
Her şeye rağmen kişisel gelişim bağımlıları için müthiş bir araç.
Ücretlendirme Politikası ve Catalyst Lisans Seçenekleri
Obsidian, bütün temel özellikleri ile ücretsiz bir uygulama. İndir, yükle ve kullanmaya başla. Gelir modeli olarak da hiçbir zaman Melek Yatırımcı desteği almayacaklarını beyan ediyorlar. Farklı bir yaklaşım, zaman gösterecek.
Obsidian ücretlendirme politikasına göre kişisel kullanım tamamen ücretsiz ancak ticari kullanım yıllık kişi başı 50$.
Obsidian Sync, aylık kişi başı 8$. Notların için sürüm kaydı, uctan uca şifreleme, belirli bir kasanın başkası ile paylaşılması gibi özellikler bu paketin içinde.
Obsidian Publish de aylık kişi başı 8$ ücrete sahip. Notlarını Web’te paylaşmana yarayan bir Barındırma hizmeti.
Ayrıca 3 çeşit Catalyst lisansı dağıtıyor Obsidian. Bu lisanlara sahip olanlar öncül sürümlere erişerek en son özellikleri genel dağıtımdan önce kullanabiliyor. Topluluk Discord kanalında da özel kanallara erişim sahibi olunabiliyor. Bu 3 destek lisansı şöyle sıralanıyor:
Insider 25$
Supporter 50$
VIP 100$
Bu lisansların hiçbiri zorunlu değil. Şahsen Obsidian kullandığım iki yıllık zaman içinde önce Insider sonrasında da Supporter olarak katalizör desteğimi sundum. Kademeler arası yükseltmelerde sadece aradaki fark kadar ödeme yapılıyor.
Obsidian, ücretsiz olamayacak kadar başarılı bir uygulama. Bana faydası olduğu sürece desteklemeye devam edeceğim.
Obsidian Yolculuğun Sonu Değil, Yeni Bir Başlangıcı
Sonuç olarak, Obsidian sadece bir araç değil; Düşünsel yolculuğunda sana eşlik eden çok yönlü bir asistan. Düşüncelerini keskinleştiren, bilgi parçalarını görsel ve dinamik şekilde bağlamana yardımcı olan bir yoldaş.
Benim kişisel bilgi yönetimi asistanım olarak şu anda alternatifi bulunmuyor.
Obsidian dünyasına bir kere adım attıktan sonra kendini olasılıklar evrenini keşfetmeye çalışan bir kaşif olarak bulacaksın. Zaman, senin parlamaya başlama zamanın.